W 2000 roku władzę sprawowali Talibowie i w wyniku oficjalnego zakazu uprawy opium światowy rynek spadł o 65%. Już wtedy Talibowie próbowali uzyskać uznanie swojego reżimu przez społeczność międzynarodową i dystansowali się od produkcji opium. Ówczesny przywódca talibów, mułła Mohammed Omar, oświadczył, że „uprawa opium jest nieislamska” i każdy, kto je uprawia, powinien zostać surowo ukarany. Jednak w 2001 roku Talibowie stracili władzę i produkcja zaczęła ponownie rosnąć.
W okresie rządów USA prowadzono kilka aktywnych kampanii antynarkotykowych, m.in. w latach 2005-2008 siły amerykańskie rozpylały chemikalia na polach maków, co doprowadziło do znacznego pogorszenia życia lokalnych społeczności, a także poważnych problemów w stosunków między Kabulem a Waszyngtonem. Więcej na ten temat przeczytasz w materiale na stronie Portal TalkingDrugs).
Jednak po wydaniu w sumie ponad 9 miliardów dolarów w ciągu 20 lat na walkę z narkotykami w Afganistanie jasne jest, że ich produkcja na przestrzeni lat znacznie wzrosła.
Według raportu Congressional Research Center uzyskanego przez CNN budżet Amerykańskiego Biura Kontroli Narkotyków w Afganistanie za prezydentury George'a W. Busha wzrósł z 3.7 miliarda dolarów w 2004 r. do 16.8 miliarda dolarów w 2008 r. Jednakże w 2009 r. Richard Holbrooke, specjalny program The Wysłannik USA w Afganistanie i Pakistanie nazwał amerykański program antynarkotykowy „najmniej skutecznym programem wszechczasów”. Zatem surowa polityka Stanów Zjednoczonych polegająca na wykorzenieniu upraw maku lekarskiego, która dotknęła przede wszystkim biedne społeczności rolnicze, „doprowadziła lokalną ludność do pełnego poparcia dla talibów” – podsumowali eksperci.
W 2020 roku, nawet w obliczu pandemii koronowirusa, powierzchnia upraw maku lekarskiego w Afganistanie wzrosła o 37%. Jak pisze Meduza, talibowie, zdaniem ekspertów ONZ, zarabiają zarówno uprawą maku na własnych polach i pozyskiwaniem opium we własnych laboratoriach, jak i płaceniem daniny niezależnym handlarzom za przewóz towarów przez ich terytorium.
Oprócz heroiny, talibowie zaczął zarabiać z produkcji metamfetaminy. O ile w 2014 r. na świecie skonfiskowano jedynie 10 kilogramów afgańskiej metamfetaminy, to w samej pierwszej połowie 2019 r. skonfiskowano 650 kilogramów. Jednocześnie, według ONZ, w 2020 r. ponad 60% laboratoriów zajmujących się metamfetaminą znajdowało się na terytoriach kontrolowanych przez talibów.
Według organizacji międzynarodowych, takich jak NATO, talibowie czerpią korzyści nie tylko z produkcji narkotyków. Jak – pisze Radio Wolna Europaeksperci NATO zauważają dywersyfikację dochodów talibów: w poprzednim roku budżetowym talibowie zarobili 1.6 miliarda dolarów. Spośród nich 416 milionów pochodziło z handlu narkotykami, kolejne 450 z górnictwa, a 160 z daniny pobieranej przez grupę od legalnych handlarzy na kontrolowanych przez nią terytoriach. W tym okresie talibowie otrzymali kolejne 240 milionów od swoich sponsorów, głównie z Pakistanu i państw Zatoki Perskiej. Zdaniem ekspertów ta nowa dystrybucja dochodów zmniejsza zależność talibów od stanowiska i nacisków społeczności międzynarodowej.
Pomimo tego, że Talibowie są na drodze do niezależności finansowej i politycznej, jest mało prawdopodobne, aby na poważnie rozpoczęli walkę z lokalnymi producentami opium. Według brytyjskiego eksperta Jonathana Goodhanda w komentarzu dla Agencja Prasa Francuska, rzeczywiste porzucenie narkotyków mogłoby doprowadzić do konfliktu wewnątrz samych talibów. Z jednej strony Talibowie chcą pokazać, że są gotowi na dialog z Zachodem, a rezygnacja z narkotyków jest na to dobrym sposobem. Z drugiej strony – podkreśla ekspert – mocno uderzy to w rolników w kluczowych dla talibów prowincjach Helmand i Kandahar.
***
Śledź aktualizacje na naszych TalkingDrugs Kanał telegramu po rosyjsku.
