Na początku stycznia A serię bardzo publicznych i brutalnych wydarzeń przez Ekwador, niestety, trwało to długo; było to wynikiem ciągłych niepowodzeń wcześniejszych strategii bezpieczeństwa i kontroli narkotyków, które nie były w stanie chronić obywateli przed przemocą związaną z kartelami. Obecne podejście do narkotyków jest częściowo odpowiedzialne za wzmocnienie nowych grup przestępczych powiązanych z międzynarodowymi kartelami.
Pod koniec 2023 roku, w pierwszych godzinach swojej prezydentury, Daniel Noboa dał do zrozumienia, co wydarzy się podczas jego premiery. Jego pierwszą miarą było mandat do uchylenia tablice progowe narkotyków, obiecując, że częściowo rozwiąże to obecny kryzys przemocy i bezpieczeństwa. The stoły, wdrożone po raz pierwszy przez rząd Rafaela Correi (2007–2017), ustanowiło wytyczne dotyczące kar, które mają pomóc w odróżnieniu posiadania na własny użytek od mikrohandlu ludźmi.
„Tabela to nic innego jak narzędzie prawne dla sędziów umożliwiające rozróżnienie konsumentów od handlarzy ludźmi” – powiedział TalkingDrugs Ramiro Ávila Santamaría, profesor na Wydziale Prawa Universidad Andina Simón Bolívar.
Chociaż był to pierwszy krok w kierunku skoncentrowanego na zdrowiu podejścia do kontroli narkotyków, stał się politycznym kozłem ofiarnym braku bezpieczeństwa w Ekwadorze; uchylenie stołu było pierwszą ofiarą nowej wojny narkotykowej Noboa.
Przez TikTok, Noboa shared video w którym ogłosił, że tabele leków zachęcają do spożycia przez dzieci i młodzież, nie przedstawiając żadnych dowodów na poparcie swojego twierdzenia. Nawoływał do ich zniesienia.
@danielnoboaok ¡Hoy la Tabla de Drogas se va! Por nuestros niños, por nuestros jóvenes, por nuestras familias, por nuestro país 🇪🇨 El Nuevo Ekwador jesteś tutaj ✊🏻 #ElNuevoEkwador #NoboaPrezydent #porunnuevoecuador #danielnoboaazin #danielnoboaresidente #NuevoEkwador #dekret #tabladedrogas #Ekwador
„Stanowisko Noboi jest krótkowzroczne, powierzchowne, nieodpowiedzialne i nieskuteczne. Jedyne, co uda mu się osiągnąć, to zwiększyć populację więzień z osobami najbardziej bezbronnymi. Noboa powinna [zamiast tego] promować mechanizmy zrozumienia stołu” – mówi Avila.
Najnowsza historia szkodliwej polityki antynarkotykowej
Prowizoryczna i nieudana polityka narkotykowa jest częścią najnowszej historii Ekwadoru, a decyzje poprzedniego rządu pogorszyły obecną sytuację. Na przykład w 2005 roku były prezydent Lucio Gutierrez (2003–2005) wydał, popierany przez Stany Zjednoczone, dekret „przyznający zachęty dla policji krajowej za każdą osobę aresztowaną za posiadanie narkotyków” – powiedział Alex Valle, profesor na Uniwersytecie Instituto de Altos Estudios Nacionales (IAEN) oraz specjalista w zakresie praw człowieka i kryminologii.
„Policja otrzymała mniej więcej 100 dolarów za każdą schwytaną osobę; doprowadziło to do wzrostu liczby osób przebywających w więzieniach, które już borykały się z problemami przeludnienia” – dodał Valle.
Próbując zaradzić deficytom budżetowym, rząd Lenina Moreno (2018-2021) rozpoczął cięcia wydatków publicznych, rozwiązując Ministerstwo Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Sekretariat Techniczny ds. Kompleksowej Przeciwdziałania Narkomanii (SETED), który był odpowiedzialny za techniczne wiedzę na temat edukacji antynarkotykowej, systemów ostrzegania i działań społecznych. Według Biuro Ameryk, uniemożliwiło Ekwadorowi posiadanie zasobów niezbędnych do wdrożenia programów związanych z narkotykami.
Brak polityki sprawiedliwości społecznej i brutalna walka z przestępczością stanowi wielkie zagrożenie dla Ekwadoru.
Następca Moreno, Guillermo Lasso, nie był wyjątkiem. Pod jego prezydenturą nasiliły się zaniedbania społeczne, powodując cięcia w systemie więziennictwa, edukacji i zdrowiu. „Lasso pogłębił wizję sekurytyzacji, wojska i policji w więzieniach i poza nimi” – mówi Jorge Paladines, ekwadorski badacz i autor książki Matar i Dejar Matar (Kill and Let Kill), który obnaża katastrofę więzienia w Ekwadorze. Zdaniem autora podejmowano działania nieskuteczne, takie jak wymiana więźniów przywódców organizacji przestępczych i krótkotrwałe szkolenia nowych funkcjonariuszy policji.
Co czeka Ekwador, jeśli oczywiście nie nastąpi zmiana kursu
W tej chwili część kraju zadaje sobie pytanie: jak wyjść z tej sytuacji, stosując nieudaną receptę na prohibicję, kryminalizację i masowe więzienie? Gdybyśmy żyli w kraju o odpowiednim państwie opiekuńczym, z edukacją, środkami przeciwdziałającymi ubóstwu i mniejszą liczbą osób więzionych za używanie narkotyków, „częściowo położylibyśmy kres biznesowi więziennictwa” – mówi Valle. Według niego Ekwador cieszy się dużym zainteresowaniem, szczególnie ze strony sił bezpieczeństwa i niektórych międzynarodowych korporacji, utrzymaniem systemu kar: „bezpieczeństwo to biznes wart milion dolarów”.
Za półtora miesiąca rządów Noboa już zapowiedział zatwierdzenie planów budowy dwóch nowych więzień. Dodatkowo przesłał pilną propozycję gospodarczą do Zgromadzenia Narodowego, gdzie – między innymi – on zaproponował zwiększenie stawkę podatku w celu „finansowania wojny z przestępczością”. Środek ten jest częścią jego dekretu o stanie wyjątkowym, który stwierdza, że w kraju trwa wewnętrzny konflikt zbrojny, w którym Siły Zbrojne są potrzebne do prowadzenia działań mających na celu neutralizację grup przestępczych.
Brak polityki w zakresie sprawiedliwości społecznej i brutalna walka z przestępczością stanowi wielkie zagrożenie dla Ekwadoru, zwłaszcza gdy nie istnieją instytucje techniczne zapewniające, że rząd prowadzi świadomą i opartą na dowodach politykę antynarkotykową.
Jeśli spojrzeć na politykę kryminalną, środki podejmowane przez Noboa są częściowe i oderwane od głównego problemu: braku polityki włączenia społecznego. „Chce postawić tymczasowe barki” – mówi Ávila Santamaría, nawiązując do innej propozycji Noboa w kampanii: słynnych pływających więzień, które miałyby zaradzić przeludnieniu.
Potrzebne są humanitarne rozwiązania dla przemocy w Ekwadorze
W tym złożonym kontekście Ekwador w dalszym ciągu nie rozważa poważnie alternatywnych podejść do wojny narkotykowej, nie wykazując zainteresowania publicznymi dyskusjami na temat kwestii związanych z narkotykami. „Nie ma oznak wdrożenia polityki redukcji szkód, nie ma jasnej polityki w zakresie zdrowia publicznego określającej, co należy zrobić w przypadku ewentualnych scenariuszy bardziej śmiercionośnego używania narkotyków” – mówi Paladines. „Jeśli próbujemy prowadzić politykę publiczną, ignorując fakt społeczny, że narkotyki nie znikną, jest to równoznaczne z myśleniem, że aby wyeliminować HIV, musimy wyeliminować stosunki seksualne”.
Minęło dużo czasu, odkąd Ekwador publicznie omawiał takie kwestie, jak restrukturyzacja systemu rehabilitacji czy traktowanie uzależnień jako problemu zdrowia publicznego, mimo że to drugie jest prawem gwarantowanym konstytucyjnie. W tej chwili nie do pomyślenia jest formułowanie polityk publicznych oddolnie – z potrzeb tych, którzy doświadczają najgorszych konsekwencji reżimu prohibicji narkotykowej.
Według kilku analityków, z którymi rozmawiał TalkingDrugs, jeśli obraną drogą pozostanie kara i nacisk na kryminalizację w celu rozwiązania problemów społecznych, w przyszłości Ekwador stanie w obliczu bardzo trudnych czasów. Kolumbia doświadczyła tego już w latach 80. i 90. XX wieku. Ekwador podąża niebezpiecznie podobną drogą.
